SU KAÇAK TESPİTİ
Su, gezegenimizdeki en kritik yaşam kaynağıdır; tarımda, imalatta, elektrik üretiminde ve insanlığın sağlıklı kalmasında çok önemli bir rolü vardır. Dünya çapında yaklaşık bir milyar kişi temiz içme suyuna erişemiyor. Su temelde düzenli olarak yer altı boru hatları kullanılarak iletilir. Su iletim boru hatları periyodik olarak kendilerinden geçen suyun ortalama %20 ila % 30’unu kaybeder ve bu sayılar, özellikle bakımsız ve eskimiş olan sistemlerde %50’nin üzerine çıkabilir. İletim boru hatlarındaki kaçağın, ölçüm hataları, yangınla mücadele gibi kamu kullanımı ve kaçak kullanım gibi birden fazla nedeni vardır. Bununla beraber sızıntıların artması, çevredeki ortamdan patojenlerin ve kirletici maddelerin şebekeye girmesine izin verebilir ve insan yaşamı üzerinde tehlikeli etkilere neden olabilir.
Sızıntıların yarattığı kayıpları, hasarları, kısacası tüm olumsuz etkileri en aza indirmek ve bunlarla olabildiğince hızlı başa çıkmak için yeni teknikler ve yaklaşımlar geliştirilmiştir.
Yeraltındaki Su Kaçaklarının Akustik Yöntemle Tespiti:
Basınç altındaki yeraltı borularında su sızıntıların akustik tespiti, sızıntıdan gelen sesi yükselten ve filtreleyen yer mikrofonları ile sızıntının dinlenmesi esasına dayanır.
Akustik yöntem, 6 m’ye kadar boru derinliğinde etkili olabilir.
Çalışma prensibi:
Her su sızıntısı, borunun kendisi boyunca yayılan bir ses dalgası yaratır ve bu ses bir yer mikrofonu aracılığıyla dinlenerek sızıntının yeri noktasal olarak belirlenir.
Yeraltı borularında sızıntıları tespit etmenin diğer yöntemi korelasyon yöntemidir. Bu yöntemde borunun üzerindeki iki ardışık vanaya korelatör adı verilen özel bir cihazla yerleştirilir. Borunun her iki yönündeki sensörlere iletilen sese bağlı olarak tam kaçak noktası hesaplanır. Korelasyon yönteminde, doğru parametreler ve mesafe bilgisi girilirse oldukça doğru sonuçlar ortaya çıkar. İnsan hatası faktörünün yanı sıra bir yer mikrofonu aracılığıyla yüzeyden doğru sesi birçok kez engelleyen çevresel sesleri ortadan kaldırır.
Bu iki yöntem de, yerin altından 0.60 cm’den fazla olan borulardaki su sızıntısını bulmanın tek yoludur.
Birçok kişi bir termal kameranın yeraltındaki su sızıntılarını tespit edebileceğini düşünür, ancak aslında termal kamera sadece yüzey sıcaklığını görebilir ve 50-60 cm’den fazla gömülü bir borudan su sızıntısı yüzey sıcaklığını değiştirmeyeceğinden termal kamera sızıntıyı yakalayamayacaktır.
Biz bu tür sızıntıları tespit etmek için her iki yöntemi de kullanıyoruz, önce sızıntının yerini belirlemek için bir korelatör yerleştiriyoruz ve ardından buranın doğru yer olup olmadığını doğrulamak için bir yer mikrofonu ile bu noktayı dinliyoruz.
Tüm bunları yapabilmek ve boruyu sağlıklı bir şekilde dinleyebilmek için borunun nereden geçtiğini bilmek çok önemlidir. Ancak çoğu zaman insanlar borunun nereye gittiğini bilmez ve bu da tespit edilmesini zorlaştırır. Fakat bu bizim için bir sorun değil, çünkü gelişmiş yeraltı radar cihazları ve hat tespit dedektörleri kullanıyoruz. Böylelikle su sızıntılarını kolaylıkla tespit edebiliyoruz.
